Leestijd: 3,5 minuut
Door: Yannick van Maanen
Waarom verdient de president meer dan een fabriekswerker? Waarom heeft de CEO van een bedrijf een groter huis, een snellere auto en een zwembad in zijn tuin? Zou jij er een stokje voor steken als Mark Rutte een bonus zou krijgen na afloop van de Corona crisis? En wat als Nelson Mandela een villa van 5 miljoen kreeg na zijn 27 jaar in de gevangenis? Nee, deze mensen verdienen het op de een of andere manier. Maar hoe komt dat? Waarom is het oké dat onze leiders de eerste keuze krijgen in materiële bezittingen en geld?
Het antwoord, zoals velen, is te vinden in onze geschiedenis. Onze prehistorische geschiedenis, om precies te zijn. Voor veruit het grootste deel van de menselijke geschiedenis leefden wij als jagers en verzamelaars in een wereld vol externe gevaren. Klimaat, tijgers of andere mensen. Alles probeerde jou en je familie van kant te maken. In zijn eentje is de mens vrij kwetsbaar, en daarom werkten wij in groepen van zo rond de 50 tot 150 personen waarin het Alfa mannetje de dienst uitmaakte. De Alfa kreeg het beste stuk vlees en de meeste en beste partners om zich mee voort te planten. De rest van de groep kijkt toe hoe het grootste er sterkste mannetje eet en zich voortplant. Deze deal lijkt een win-win voor het Alfa mannetje terwijl de rest van de groep alleen benadeeld wordt. Maar er zit meer achter. De groep, hoewel minder gevoed en dus minder sterk, ziet niet zomaar af van deze voordelen. Bij de middelen die de Alfa krijgt hoort een grote verantwoordelijkheid. Namelijk, dat wanneer er gevaar dreigt in de vorm van bijvoorbeeld een leeuw, de Alfa de aangewezen persoon is om het gevaar te confronteren en de groep veilig te houden. Tenslotte is hij het beste gevoed en daarmee het sterkste van allemaal.
Deze sociale “deal” is door miljoenen jaren samenwerking in groepen ingebakken in ons DNA en heeft ook vandaag de dag veel invloed op hoe wij onze leiders kiezen en behouden. De samenleving verwacht dat de leider van de groep hun belangen vóór die van hemzelf zet. In ruil voor spullen, aanzien en geld. Voldoet een leider hier niet aan? Dan zal de groep zich snel genoeg tegen de leider keren en hem uiteindelijk van zijn troon stoten.
Dan komen we bij de huidige tijd. Het blootleggen van deze eeuwenoude samenwerkingsstructuren is al jaren geleden gedaan. Maar waarom is de titel van deze blog dan “Why leaders eat last” in plaats van “Why leaders eat first”? De titel is geleend van het gelijknamige boek van de auteur en motiverende spreker, Simon Sinek. In zijn boeken weet Sinek goed de lijn tussen leiderschap en autoriteit bloot te leggen.
Beide zijn systemen waarmee samenwerking tussen grote groepen mensen mogelijk wordt. Met leiderschap echter, stelt Sinek, valt veel meer te behalen in tevredenheid, resultaten en “following”.
Hij woont in een enorm huis in een van de buitenwijken van de stad terwijl bijna al zijn werknemers het minimum loon krijgen. In het verleden heeft hij geen enkele moeite gehad met het ontslaan van werknemers wanneer de omzet iets om laag ging. Tijdens de Lunch is hij nooit op kantoor, hij pakt dan liever zijn auto met privé chauffeur om op kosten van de zaak luxueus te gaan lunchen. Hij kent geen namen van de werknemers onder zich en doet hier ook geen moeite voor. Hij blaft mensen af wanneer zij niet naar behoren functioneren en duldt geen tegenspraak.
Aan het begin van moeilijke tijden was hij de eerste die een groot deel van zijn maandelijkse loon inleverde om zo ook de klappen te vangen die het bedrijf krijgt. Tijdens de moeilijke tijden heeft hij iedereen gevraagd om hetzelfde te doen. “Het is beter dat iedereen een beetje leidt, dan een paar mensen heel veel.”. Tijdens de lunch is hij altijd op kantoor. Hij wacht totdat iedereen te eten heeft gepakt en sluit daarna aan bij de laatste tafel waar nog plek is. Daar luistert hij naar de gesprekken en meningen van zijn personeel.
Baas 1 is een goed voorbeeld van autoriteit, terwijl baas 2 echte leiderschapskwaliteiten laat zien. In “normale” tijden waarin er omzet wordt gedraaid en er zich geen grote problemen voordoen functioneren beide bazen prima. Het verschil ligt hem in de momenten waarop de omzet daalt, er ontslagen dreigen en er rigoureuze veranderingen aan zitten te komen. Op die momenten is het essentieel om een sterk groepsverband met een vertrouwde leider te hebben. Enkel autoriteit haalt het in deze situatie simpelweg niet. Je wilt iemand die door de jaren heen heeft laten zien dat hij de belangen van de groep vóór die van zichzelf zet. Keer op keer.
In zijn boek “Why leaders eat last” onderzoekt, omschrijft en analyseert Sinek de karaktereigenschappen van échte leiders. Een echte must-read voor iedereen die een leidinggevende rol speelt binnen welke organisatie dan ook.